Çocuk Eğitiminde Olumlu ve Esnek Olmanın Önemi

Sevgili anneler ve sevgili babalar, benim bir derdim var o da daha güzel evlatlar yetiştirmeye katkıda bulunmaktır. Aldığım yaşam koçluğu ve terapi eğitiminden, çocuklarla ilgili yaptığım, proje araştırmalarından, uzmanların bilgi ve videolarından yararlanıp, bu alanda kendimi geliştirerek, sizlere çocuk eğitiminde olumlu ve esnek (pozitif)olmanın yararlarından bahsedeceğim. Çocuklarımız en fazla 6-7 yaşına kadar vereceğimiz eğitimle kişiliğin temelini atarlar. 7 yaşından sonra o atılan temelin üzerine bina misali kat, kat kendilerini geliştirirler.
Çocuklarımızı iyi yetiştirmek için, önce eşimizle karşılıklı anlayışlı olumlu ve esnek davranmalı, birbirimizi hor görmeyip, aşağılamayıp, incitmeyerek, olası kusuru kendimizde arayarak çocuklarımıza güzel örnek olmamız gerekmektedir. Tabi ki eşimizin ufak tefek sorunları, kusurları olacaktır, çünkü kusursuz kul olmaz. Onu olduğu gibi kabullenirken, güzel örnek olarak, dünya imtihanı kazanmış, kendimize ve ailemize huzur sağlamış, daha terbiyeli daha sakin, güzel ahlaklı evlatlar yetiştirmiş oluruz.
Çocuklarımıza güzel isimler koyup onların küçücük bir iyi davranışlarını takdir edip onlara güzel takma isimler takalım. Örneğin barışçı kişiliğine: Afferim benim yavrum çok adaletli, büyüyünce sulh hâkimi olacak, sabırlı davranışına: Aferin benim yavrum çok sabırlı, bu sabırla her işinde başarılı olacak. Kibar davranışına benim yavrum çok kibar onun bu inceliğine hayranım büyüdüğünde de kibarlığından dolayı güzel konuşan, çok sevilen insan olacak, diyerek onları onure edelim ki; büyüdüğünde de öyle bir insan olsun ama kesinlikle kötü isim takmayalım kerata, kavgacı, salak, mıymıntı, beceriksiz gibi, çocuğumuza nasıl hitap edersek, o öyle olacaktır.
Aile kuralımız: Birbirimizi kırmamak, incitmemek, bağırmamak, kaba haşin konuşmamak, şiddet uygulamamak, olumlu ve esnek davranmak olacaktır diye bir yazı hazırlayıp altına aile bireylerinin adlarını yazıp altına imzalarını attıralım ve bu kuralı panomuza yasalım. Bu kuralı ihlal edene kuralımızı hatırlatalım.
Bu gün çocukların egosu çok yüksek, çünkü aileler çocukların hiçbir maddi ihtiyacını eksik etmiyor ama manevi ihtiyacını, doğru Allah inancını, ahlak konusunu, görgü kurallarını vermede yetersiz kaldığı için, çocukların egosu yükseliyor. Her istediğini yaptırmaya çalışıyor. Bu durumda çocuklarımızı eğitmek için önce kendimizi eğitmemiz gerekmekte onlara karşı yargılayıcı, emredici, aşağılayıcı, ayıplayıcı, sorgulayıcı ve kınayıcı sözlerden kaçınmalıyız.
Kesinlikle söylememiz gereken negatif cümleler: Yapma dedim yine yapıyorsun!(yargılayıcı) Yaramazlık yapma! çabuk şunu getir! (emredici) Çok şımardın! (aşağılayıcı)Terbiyesizlik ediyorsun! (ayıplayıcı,) Neden dersine çalışmıyorsun! (sorgulayıcı,) her yeri kirletmişsin! (kınayıcı) negatif cümleri kullandığımızda çocuğumuz bu suçlamadan dolayı kırılacak hatta ana babasına öfke duyacak o negatif özelliğe sahip olacak ve aynı yanlışı sürekli tekrarlayarak ana babanın başını ağrıtacaklardır. Peki negatif cümle yerine hangi pozitif cümleleri kallanalım. Her akşam yemekten sonra beş dakikalık sohbetlerle güzel ahlaklı insanların hayatından, güzel ahlakın öneminden, israfın ve kötü alışkanlıkların ne kadar kötü ve günah olduğundan bahsetmelidir. Sohbeti dinlediği için mükafatlandırmalıdır.
1- Yapma dedim yine yapıyorsun! cümlesi yerine: Böyle yapmayalım da şöyle yapalım yavrucuğum diye kendimizi de katarak ona bir yol gösterip, çocuğumuzun doğru olanı yapmasına katkıda bulunuruz.
2-Yaramazlık yapma! yerine: ara sıra yaptığı yaramazlıkları görmemezlikten gelerek, dikkatini başka yöne çevirerek, onu ilgilendiren konulardan bahsedelim. Ama sık sık, tekrarlamaya devam ediyorsa yumuşak dille yavrucuğum böyle yaptığında çok üzülüyorum, benim üzülmemi istermisin?
3-Çok şımardın! yerine: Yavrum bu davranış sana hiç yakışmıyor bu davranarak beni üzüyorsun!
Terbiyesizlik yapıyorsun! yerine: Edepli, güzel ahlaklı olmak, insanın değerini artırır bak (annen, baban, amcan, halan, arkadaşın, Peygamberin böyle davranıyor) sende onlar gibi olmalısın.
4- Derslerine çalışmıyorsun! yerine: Yavrucuğum bugün ders çalışamadığını fark ettim, ama yarın şu müsait olduğun saatlerde o çalışamadığın dersi telafi edebilirsin diye yönlendirebiliriz, çalıştığı için onu takdir ederek ve teşekkür etmelidir. Bu davranış çocuğumuzu onura edecek, başarısını katlayacaktır.
5-Bağırıp Ağlayarak istemenden bıktım! yerine: Yavrucuğum bağırmadan ağlamadan söyle ki, ne demek istediğini anlayım, önce bir sakinleş bir sakin ol ve sakinleştirdikten sonra ne demek istediğini söyle Çocuğun olumlu bir isteği varsa onu rahatlıkla yerine getirebiliriz, ama olumsuz bir isteği varsa: Bak yavrucuğum bu isteğini şu anda şu sebeplerden, şunlardan dolayı yerine getiremiyorum. Paramız olmadığından, israf olduğundan israf ne kadar büyük günah biliyorsun, şu anda ona ulaşamayacağımızdan dolayı, isteğini yerine getiremeyeceğim onun yerine sevdiğin parka gideriz, birlikte oyunlar oynarız diye, olumlu konuştuğumuzda çocuğumuzda bizi anlayacaktır.
Ufff! Yine döktün! cümlesi yerine: Ah yavrucuğum bundan sonra (tarif ederek) böyle yapar dikkat edersen bir daha dökülmez diyerek, hadi gel şimdi birlikte bu dökülenleri temizleyelim derken, ona küçük görevler vererek temizlemeyi öğretmiş, yaptığı hatayı düzeltmesine de katkıda bulunmuş oluruz.
Aaa! Yine mi küfrediyorsun! cümlesi yerine: Tek tük kötü sözleri duymazlıktan gelelim ki bu sözler kafasında yer etmesin, unutulsun. Aaa! Bu sözler ne kadar çirkin sana hiç yakışmıyor, bu sözleri hiç sevmiyorum, duyduğumda üzülüyorum demek, yeterlidir.
Çocuklarımızın yaptığı küçücükte olsa, güzel davranışlardan dolayı ona takdir ve teşekkür edip, çok güzel iş yaptın yavrucuğum deyip, öpücük kondurarak onları sevmeliyiz. Ama çocuğumuzla olumsuz konuştuğumuzda bizimle zıtlaşacak, nefret öfke duyduğu için, yapma dediğimizi tekrarlayacak bizi üzmek isteyecektir. O nedenle çocuklarımıza olumlu esnek davranalım onları kırmayalım, onlar daha iyiyi kötüden doğruyu yanlıştan ayırtamıyorlar, hayatın zorluklarını güzelliklerini öğretmek, onlara yardım etmek, bize düşüyor. Onları iyi yetiştirdiğimizde ahrette şefaatçimiz, dünyada sürurumuz olacaktır. Cümlenizi Allah'a emanet ediyor, pozitif kişiliğe bürünmek için değişimi yaşamanızı, dünya ahret saadetini kazanmanızı diliyor, selam ve saygılar sunuyorum...
Yazan: Güzel Hasletler Eğitim Derneği Başkanı Raziye Ünal